Lena Dobrowolska i Teo Ormond-Skeaping, Scenariusze przyszłości

W realizacji wideo Scenariusze przyszłości Lena Dobrowolska i Teo Ormond-Skeaping wizualizują nadchodzące osiemdziesiąt jeden lat na Ziemi. Za pomocą czterech ścieżek zdarzeń artyści ukazują hipotetyczne scenariusze klimatyczne. Owe ścieżki powstały w odpowiedzi na dwa dokumenty: przygotowany przez firmę Shell dokument New Lens on the Future. Mountains and Oceans oraz opracowanie trajektorii stężenia gazów cieplarnianych (RCP) ujęte w Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu i wynikający z nich globalny wzrost temperatury do roku 2100, który może się wahać od 1,5 do 6 stopni Celsjusza. Posługując się kolorową kropką, zamiast zdefiniowanego markera temperatury, Dobrowolska i Ormond-Skeaping zachęcają widza, by podczas obserwowania zmian koloru kropki z żółtego na ciemnoczerwony wyobraził sobie, co może przynieść przyszłość.

Jak napisał zespół scenarzystów Shella: „Myślenie o przyszłości jest ograniczone, kiedy do jego wyobrażenia wykorzystujemy uprzednie wydarzenia, ale jednym ze sposobów na stworzenie innych scenariuszy jest nabycie świadomości oraz zrozumienie rozmaitych i wielorakich perspektyw”. Wykorzystując zebrane materiały, Dobrowolska i Ormond-Skeaping tworzą „antroposcenerię” przyszłości. Badają, czy spekulatywne scenariusze można uważać za wspomnienia przyszłości, ponieważ wyobrażając sobie przyszłość, korzystamy z tej samej części mózgu, co przypominając sobie przeszłość.

Używając trzech ekranów Dobrowolska i Ormond-Skeaping prezentują równoległe linie wydarzeń, które rozwijają się według rozmaitych ścieżek scenariuszowych. W ten sposób pokazują przyszłość jako niestabilną. Za pośrednictwem obiektywu objawia się siła sprawczości nieznanego protagonisty, który stoi za kamerą, prawdopodobnie to właśnie do niego należą wspomnienia przyszłości. W niedoskonały sposób odtwarzając kroki operatora, stabilna kamera staje się punktem widzenia nieznanej osoby, spędzającej czas z ludźmi zaangażowanymi w walkę, adaptację i konsumpcję, działania związane z migracjami, żywnością, wodą, schronieniem, rozrywką oraz pracą, ludźmi, na których codzienne życie wpływają zmiany klimatu.

Personifikacja kamery ma podkreślić wykorzystanie różnych „spojrzeń”, stosowanych w badaniach naukowych, dziennikarstwie i dokumencie. Często te „spojrzenia” wpływają na sposób, w jaki oddziałujemy na siebie ze światem, oraz – choć nie jesteśmy tego świadomi – kształtują to, jak wyobrażamy sobie przyszłość. Choć te „spojrzenia” nie są bezpośrednio przedstawione w filmie – na przykład dzięki zmianie ogniskowej – Dobrowolska i Ormond-Skeaping odnoszą się do nich za pośrednictwem koloru, kodując za pomocą barw badane konteksty: sprawiedliwości klimatycznej, neomaltuzjanizmu, technokratyczny. Artyści wykorzystują kolor zielony dla przyszłości klimatycznej sprawiedliwości i solidarności; czerwony dla neomaltuzjańskiej przyszłości, w której stosuje się drastyczne środki, by opanować przeludnienie; niebieski dla przyszłości technokratycznej, pełnej technorozwiązań, takich jak geoinżynieria, w której populacje poddane są autorytarnym rządom.

Uczłowieczona kamera jest współwinnym, zdystansowanym i wyważonym obserwatorem odgrywającym rolę osoby odpowiedzialnej – zarówno za przyspieszenie zmian
klimatycznych, jak i za rozwój strategii mających zmniejszyć jego negatywne skutki. Kamera interweniuje w otaczającą ją rzeczywistość, ale też uczy się od tych, którzy są najbardziej narażeni na atak, a zarazem okazują się najbardziej na niego odporni. Kamera ma zwracać uwagę na siebie i na to, jak postrzega innych, jak ukazuje relacje władzy, jak inspiruje performanse, jak jej obecność prowadzi do kolejnych narracji i scenariuszy. Czasami kamera jest mile widziana. Kiedy indziej uznaje się ją za intruza. W niektórych sytuacjach również sama wydaje się narażona na atak.

Lena Dobrowolska i Teo Ormond-Skeaping to artyści wizualni pracujący w obszarach fotografii dokumentalnej, filmu dokumentalnego, instalacji wideo, rzeczywistości wirtualnej oraz projektów badawczych. Od 2012 roku Dobrowolska i Ormond-Skeaping pracują nad projektami związanymi ze zmianami klimatu oraz antropocenem, czy też – jak wolą się do niego odnosić artyści – kapitalocenem.

W swoich pracach podejmują temat ludzkiej bezbronności wobec zmian klimatu oraz odpowiedzialności za nie, a także tematy adaptacji i mitygacji, badają kwestie ubóstwa,
postępu i katastrofy ekologicznej, by zobrazować spekulatywne scenariusze przyszłości, na które wpływ będą miały zmiany klimatu. W swoich pracach artyści analizują etykę
i metodologię dokumentalnego przedstawiania poprzez pryzmat relacji między zmianami klimatu, rozwojem, zanieczyszczeniem środowiska, prawami człowieka oraz geopolityką.

W 2016 roku Dobrowolska i Ormond-Skeaping otrzymali grant oraz rezydencję badawczą „Culture and Climate Change” dzięki połączonym wysiłkom University of Sheffield i Open University, przy wsparciu Jerwood Charitable Foundation i Ashden Trust. W 2019 roku dostali Art and Environment Prize (Climate, Disaster and Displacement), nagrodę Coalition for Art and Sustainable Development (COAL).

Future Scenarios (Scenariusze przyszłości) prezentowali m.in. w 2019 roku podczas 26. Noorderlicht International Photography Festival w Groningen, na Ci.Clo Bienal Fotografia do Porto, w Kunst Haus Wien Muzeum Hundertwassera oraz w 2018 na Unseen Amsterdam i Fotofestiwalu w Łodzi. Ich wcześniejszy projekt, Feedback Loops, prezentowany był m.in. w Szarej Kamienicy w Krakowie (2016), Galerii Miejsce przy Miejscu we Wrocławiu (2015) i podczas Prague Photo Festival (2014).

.

UWAGA! Ze względu na obostrzenia sanitarne w przestrzeni wystawienniczej będzie mogło przebywać maksymalnie 50 osób.

.

.

.